Вид збор: Именка, женски род
пагубна
Вид збор: Придавка
мн. палачи
Вид збор: Именка, машки род
мн. палци
Вид збор: Именка, машки род
Мера за должина = 0,027 м.
Англиски:
measure
Албански:
njësi matëse për gjatësi
Вид збор: Именка, машки род
Господин - на полски и чешки.
мн. панегирици
Вид збор: Именка, машки род
Говор во кој се фали, се слават подвизи и велича некој или нешто.
Англиски:
panegyric
Албански:
panegjirik, lavd
Примери:
Дворските слуги и измеќари испеале оди и панегирици.
мн. панегиричари
Вид збор: Именка, машки род
Тој што состава или држи панегирици.
пантеонот
Вид збор: Именка, машки род
Зграда во која се чуваат земните останки на знаменити луѓе.
мн. парови
Вид збор: Именка, машки род
рало, чифт
Англиски:
pair
Албански:
çift
Примери:
пар чорапи
мн. параболи
Вид збор: Именка, женски род
вид прикаска
Англиски:
parable
Албански:
parabolë, alegori
Примери:
алегорија.
мн. параволии
Вид збор: Именка, женски род
парабола
Примери:
Параволијата од богатиот и од Лазара.
мн. парафрази
Вид збор: Именка, женски род
Прераскажување или повторување со свои зборови туѓи текстови, мисли, изрази.
мн. парници
Вид збор: Именка, машки род
Тој што е член на некој пар.
Примери:
(грам.) Согласките и и ќ се парници.
мн. пароксизми
Вид збор: Именка, машки род
Ненадејна појава на силна душевна возбуда, силно чувство; врв, кулминација на некоја возбуда воопшто.
мн. пастири
Вид збор: Именка, машки род
овчар, чобан
Англиски:
shepherd
Албански:
pastorë, bari
Примери:
стадото и пастирот
Вид збор: Именка, женски род
пастирска
Вид збор: Придавка
Што се однесува на, што е од пастир.
Примери:
пастирска песна
Што се однесува на пастир како душегрижник.
Примери:
пастирска проповед
патешественик
повеќе
Вид збор: Именка, машки род
патешественица
повеќе
Вид збор: Именка, женски род
мн. патешествија
Вид збор: Именка, среден род
Пат, патување (обично долг или во далечни земји, или полно со преживеалици).
патоводна
Вид збор: Придавка
Што служи како патоказ.
Примери:
(разг.) Патоводна идеја.
(едн.) патологијата
Вид збор: Именка, женски род
Скршнување од нормата, ненормалност.
мн. патописи
Вид збор: Именка, машки род
Литературни импресии од патување.
мн. патријарси
Вид збор: Именка, машки род
Стар и истакнат човек што важи како авторитет во некоја дејност или област.
Примери:
патријарх на македонската писменост
мн. паупери
Вид збор: Именка, машки род
пауперизација
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
мн. певци
Вид збор: Именка, машки род
добар пејач
Англиски:
singer
Албански:
këngëtar i mirë
Примери:
оперски певец
поет
Англиски:
poet
Албански:
poet
Примери:
Певец на возвишени родољубиви чувства.
мн. певици
Вид збор: Именка, женски род
Добра пејачка, обично на оперска, класична музика.
Примери:
оперска певица
пеат
Вид збор: Глагол, несвршен
За природни појави - издава еднолични гласови, шумови.
Англиски:
sound
Албански:
këndoj
Примери:
Поточето си ја пее својата песничка.
Вид збор: Именка, среден род
песна
Англиски:
song
Албански:
këngë
Примери:
Петтото пеење од тој епос.
мн. пеперушки
Вид збор: Именка, женски род
Вратоврска во форма на пеперуга.
Англиски:
bow tie
Албански:
kravatë flutur
перпетуум-мобиле
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Идеално замислена, но неостварена машина што би работела без трошење енергија, вечен мотор, вечно движење.
мн. персифлажи
Вид збор: Именка, женски род
Духовито, остроумно исмевање.
мн. персони
Вид збор: Именка, женски род
личност, особа
Англиски:
person
Албански:
person
персонификација
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
Претставување на предмет или апстрактен поим и идеја во човечки лик.
петлетна
Вид збор: Придавка
мн. петна
Вид збор: Именка, среден род
пега
Англиски:
stain
Албански:
njollë, nishan
срам
Англиски:
stigma
Албански:
turp, mbarre, njollë
Примери:
(разг.) Фрла петно врз нешто.
Вид збор: Придавка
Што има пет глави.
Примери:
петоглаво чудовиште
мн. петолинија
Вид збор: Именка, среден род
мн. пилигрими
Вид збор: Именка, машки род
Богомолец што патува.
Англиски:
pilgrim
Албански:
pelegrin
пилигримска
Вид збор: Придавка
Што се однесува на пилигрим, пилигрин.
мн. писци
Вид збор: Именка, машки род
Препишувач или составувач на старите ракописни книги.
пискотна
Вид збор: Придавка
Што крешти, писка.
Примери:
Пискотен плач.
писмени
Вид збор: Придавка
Што е напишан, отпечатен, објавен.
Англиски:
printed
Албански:
i shtypur
Примери:
писмени споменици
плавна
Вид збор: Придавка
одмерен, точен
Примери:
Плавно движење.
Вид збор: Прилог
складен, одмерен
Примери:
Зборува плавно (точно)
(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
складност, точност, одмереност, ритмичност
Вид збор: Придавка
плашлив, страшлив, бојазлив
Вид збор: Придавка
плачлив
Примери:
Плачевни резултати.
Вид збор: Прилог
(книж. прен. ретко)
Примери:
востанието се зафати славно, за да се доврши плачевно и погубно.
мн. плејади
Вид збор: Именка, женски род
Група славни луѓе што живееле обично во една епоха.
плодотворна
Вид збор: Придавка
Што го спомага развитокот на нешто; што овозможува добри резултати.
Примери:
Плодотворна дејност
Вид збор: Прилог
Што овозможува добри резултати.
плодотворност
повеќе
Вид збор: Именка, женски род
Носење плодови, давање резултати.
Примери:
плодотворноста на идеите.
(се) повинуваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Се потчинува, се покорува на нечии барања, наредби, прописи и сл.
Примери:
Политиката е над правото и треба да и се повинуваме како што се налага.
мн. поглавари
Вид збор: Именка, машки род
Тој што е на чело, прв во хиерархијата.
Англиски:
head
Албански:
pris
Примери:
Поглавар на Македонската православна црква.
мн. погуби
Вид збор: Именка, женски род
погубување, уништување, пропаст
подложат
Вид збор: Глагол, свршен
Стави некого или нешто во некаква позиција на притисок, на испитување или преиспитување и сл.
Англиски:
subject
Албански:
nënshtroj
Примери:
Неговото дело е подложено на најостра критика.
(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
Простор под небото, небеска височина.
Англиски:
sky
Албански:
nënqiell
Примери:
Поднебјето над градот беше сиво.
(едн.) полусветот
Вид збор: Именка, машки род
Средина на луѓе со сомнителен морал (свет на криминал, наркоманија, проституција).
Примери:
Некои велат дека шоу-бизнисот е полусвет.
поместениот
Вид збор: Придавка
Што е објавено во печат, книга, издание.
Примери:
Поместена статија.
Вид збор: Именка, машки род
занес
Примери:
Необичен празник за неброените играчки кои, распрстнати околу самовилите ги слулеа тој чуден понес.
попаднат
Вид збор: Глагол, свршен
Се најде во некакво место, во некаква ситуација.
Примери:
Таа беше попаднала во некаков тивок очај.
Вид збор: Глагол, свршен
Премавне малку, во определен степен.
Примери:
Тие ги попремавнаа слабостите.
пораѓаат
Вид збор: Глагол, несвршен
(се пораѓа) се создава, се појавува, настанува
Англиски:
create
Албански:
krijohet, formohet
Примери:
Утре, кога сонцето ќе реши да се пораѓа, ќе тргнеме на прошетка.
Вид збор: Придавка
поразен
Примери:
поразителни резултати
порат
Вид збор: Глагол, несвршен
цепи, расекува
Примери:
Небото го пореа молњи.
мн. пориви
Вид збор: Именка, машки род
Силна желба, стремеж да се направи, да се изврши нешто.
Англиски:
urge
Албански:
nxitje, shtytje
Примери:
Кај него поривот, болката, и подвигот сублимираат во песната.
Силно изразување на некакво чувство, расположение и сл.
Англиски:
impulse
Албански:
impuls, shtytje
Примери:
Тој бил преполн со чист порив на љубов.
инстинкт, нагон
Англиски:
instinct
Албански:
instikt, prirje
Примери:
природен порив
породат
Вид збор: Глагол, свршен
предизвика, создаде, причини
Англиски:
create
Албански:
krijoj
Примери:
Најважно е како се чита книгата и какви чувства и мисли породила таа кај нив.
(се породи) Настане, се создаде.
Англиски:
create
Албански:
lind, krijohet
Примери:
Секакви сомненија ќе се породат кај луѓето.
мн. поседници
Вид збор: Именка, машки род
Тој што поседува недвижен имот.
Примери:
Тој е поседник на повеќето ниви во регионот
поседуваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Има како карактеристика, својство, особина.
Англиски:
possess
Албански:
posedon
Примери:
Марко Цепенков поседувал и посебни квалитети што се услов за успешно запишување на народни поетски творби.
посетат
Вид збор: Глагол, свршен
За настан, состојба - дојде, настапи, се појави, настана.
Англиски:
visit
Албански:
vizitoj, vij
Примери:
Но од кога знаел тој патник кога ќе го посети смртта.
последни
Вид збор: Придавка
Штотуку споменат.
Англиски:
last
Албански:
në fund
Примери:
Последниов, беше вкочанет, безначаен човек, би се рекло.
последуваат
Вид збор: Глагол, свршен
Тргне по некого веднаш или пак по некое време.
Примери:
Му даде знак со раката да го последува и излезе.
Дејствува согласно со нешто, по примерот на некој друг.
Примери:
Тој реши да го последува неговиот пример.
Следи, се појави по нешто или како резултат на нешто.
Примери:
Посегна да ја земе книгата, но тогаш последува вториот удар.
посматрачкиот
Вид збор: Придавка
Што се однесува на посматрање, на посматрач.
Примери:
Посматрачка дарба.
мн. постановки
Вид збор: Именка, женски род
Организирање на сценска претстава.
Примери:
Драмата е во постановка на македонски режисер.
пост скриптум
повеќе
Вид збор: Сложенка
Додатна забелешка на крај од писмо или текст.
Примери:
Тоа е ставено во две реченици во пост-скриптум.
Вид збор: Именка, машки род
мн. потслони
Вид збор: Именка, машки род
покриено место, покрив над глава
Примери:
Фати невреме големо, а немаше нигде потслон.
(едн.) поттекстот
Вид збор: Именка, машки род
Внатрешна, скриена смисла на текстот (пишан или изговорен)
Примери:
Иронијата во добар дел го создава поттекстот на оваа поезија.
мн. похвали
Вид збор: Именка, женски род
Беседа или песна со која нешто се фали.
Примери:
Слава тебе Христе боже апостолом похвала.
праисконска
Вид збор: Придавка
Што бил, што постоел од многу одамна, од старо време, што е од памтивек.
Примери:
Праисконска борба.
мн. праоблици
Вид збор: Именка, машки род
Прв, првобитен облик на нешто.
Примери:
Бајките се праоблик на поезија.
мн. првенци
Вид збор: Именка, машки род
Прво објавено книжевно дело.
Примери:
прозен првенец
првоначалниот
Вид збор: Придавка
преваленција
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
предоминација, надмоќ, претежност
Примери:
Преваленција на глупоста и лошиот вкус.
превозмогнат
Вид збор: Глагол, свршен
Преброди, надвие, надрасне нешто.
Примери:
Тој се труди да ги превозмогне предрасудите на своето време.
превосходни
Вид збор: Придавка
одличен, извонреден, најдобар
Примери:
превосходен учител
Што е изразен во најголем степен, што е од најголемо значење.
Примери:
За вработување превосходен услов стана познавањето на повеќе јазици.
превосходство
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
надмоќ, предност
Примери:
Сакаше да го покаже своето превосходство на другите.
Вид збор: Придавка
Што е полн со преврати, со неочекувани промени, со изненадувања.
Примери:
Превратна судбина.
Вид збор: Глагол, свршен
Престане да вика.
Албански:
ndal të thërras
Примери:
Грмеше против нас, ама бргу прегрми.
предназначат
Вид збор: Глагол, свршен
Однапред определи, назначи, намени за некого или за нешто.
Примери:
Ова работно место го предназначија за тебе.
преклонат
Вид збор: Глагол, свршен
Наведне, свие нешто.
Англиски:
bend
Албански:
lakoj
Примери:
Детето ја преклони гранката и откина едно јаболко.
мн. прелести
Вид збор: Именка, женски род
убавина, красота
Англиски:
beauty
Албански:
hijeshi, bukuri
Примери:
Се посвети на обожување на нејзините прелести.
премилостиви
Вид збор: Придавка
Што е извонредно, премногу милостив.
Примери:
Премилостив господин.
преобратат
Вид збор: Глагол, свршен
Изврши влијание врз некого да премине во друга вера, мислење, идеологија.
Англиски:
convert
Албански:
konvertoj, ndërroj fenë
мн. преси
Вид збор: Именка, женски род
Периодичен печат (весници, списанија, журнали).
Англиски:
press
Албански:
shtyp
пресоздадат
Вид збор: Глагол, свршен
Повторно создаде, создаде поинаку.
Примери:
Тоа се народни приказни пресоздадени на мотиви преземени од усните умотворби.
(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Тоа што претега, натежнува.
Примери:
До кога само ќе се бркаат членови, божем ги имаме на претег.
претприемат
Вид збор: Глагол, свршен
Преземе обврска да изведе нешто.
привардат
Вид збор: Глагол, свршен
Почува извесно време.
Примери:
Те молам, приварди ги децата додека се вратам од пазар.
привнесат
Вид збор: Глагол, свршен
Внесе уште нешто, воведе дополнително.
Примери:
Привнесе текст во новото издание на книгата.
мн. призиви
Вид збор: Именка, машки род
повик
Примери:
божји призив
призиваат
Вид збор: Глагол, несвршен
призоват
Вид збор: Глагол, свршен
приклонат
Вид збор: Глагол, свршен
Свие надолу, наведне.
Англиски:
incline
Албански:
përkulem, krrusem
Примери:
Ќе приклони глава и ќе моли за прошка.
мн. примати
Вид збор: Именка, машки род
(само едн.) Првенство, прво место во ранг, првенствено значење.
Англиски:
primacy
Албански:
parësi, primat
Примери:
Ваквата ориентација му го врати приматот на фестивалот како најдобра музичка манифестација.
примирениот
Вид збор: Придавка
примират
Вид збор: Глагол, свршен
(се примири) се помири
Примери:
Се примири со својата судбина.
принадлежат
Вид збор: Глагол, несвршен
припеваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Придружува некого со тивко пеење.
(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
принуда
Примери:
Откако конечно под присилба од сојузниците земјата се определила за војна, сите граѓани биле мобилизирани.
мн. пристани
Вид збор: Именка, машки род
прибежиште, засолнување, заштита
Англиски:
haven
Албански:
strehim
Примери:
Бара пристан за одмор.
пристанат
Вид збор: Глагол, свршен
За кораб, чун - доведе до пристан, застане на пристан.
Англиски:
dock
Албански:
ndalohet, ankoroj
Примери:
На брегот пристана голем чун.
пристрастат
Вид збор: Глагол, свршен
Страсно засака.
Примери:
Се пристрастил кон тој вид романи.
мн. прогоненици
Вид збор: Именка, машки род
Тој што се наоѓа во прогонство.
мн. прогонители
Вид збор: Именка, машки род
Тој што прогонува некого.
Примери:
Им побегна на неговите прогонители.
продуховат
Вид збор: Глагол, свршен
Исполни, проткае со дух; даде духовен израз, значење.
Примери:
Со своето зборување ги продухови присутните.
мн. прозорци
Вид збор: Именка, машки род
Отворен пат, видик.
Англиски:
view
Албански:
dritare
Примери:
Книгата е прозорец кон светот.
проѕрат
Вид збор: Глагол, свршен
Насети, сфати, проникне во нешто.
Примери:
Тој ја проѕре нивната игра.
произведат
Вид збор: Глагол, свршен
предизвика, создаде
Англиски:
cause
Албански:
shkaktoj
Примери:
Неговото последно дело очекувано произведе силен впечаток кај публиката.
мн. производи
Вид збор: Именка, машки род
Резултат на умствена работа, книжевно, уметничко дело.
Примери:
Последен производ од неговото перо.
(се) произнесат
Вид збор: Глагол, свршен
Каже, изнесе свое мислење.
Примери:
Тој се произнесе многу пофално.
Вид збор: Именка, машки род
резултат
Примери:
происход на незадоволство
потекло
Примери:
лица од еврејски происход
мн. проклетства
Вид збор: Именка, среден род
Извик при силно негодување.
Англиски:
damnation
Албански:
ofshamë, sharje
Примери:
Проклетство!
мн. прокоби
Вид збор: Именка, женски род
Претчувство, навестување на нешто лошо.
Примери:
тешка прокоба
мн. пролети
Вид збор: Именка, женски род
најубавиот период, убава иднина
Англиски:
spring
Албански:
pranverë
Примери:
пролетта на животот
промискуитет
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Често менување на сексуални партнери.
Примери:
Промискуитетот минуваше неказнето, разводот беше дозволен.
мн. промисли
Вид збор: Именка, женски род
Во религиозните претстави - дејствување на бог, на вишо суштество врз постапките на човекот.
Примери:
Божја промисла.
мн. просветители
Вид збор: Именка, машки род
Тој што просеветува, што шири просвета.
Примери:
словенски просветители
просветителски
повеќе
просветителскиот
Вид збор: Придавка
Што се однесува на просветител и на просветителство.
Примери:
Просветителска дејност.
просветлениот
Вид збор: Придавка
Што доживеал полна хармонија на духовното и телесното во спознавањето на себеси.
Примери:
Просветлен ум.
просветление
повеќе
(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
просветлат
Вид збор: Глагол, свршен
Доживее состојба на полна хармонија на духовното и телесното во спознавањето на себеси.
Примери:
Боже, просветли му го умот на кутриот човек.
проскрипција
повеќе
мн. проскрипции
Вид збор: Именка, женски род
Објавување на имиња за да бидат изложени на презир; јавен прозив.
Примери:
проскрипција на политичките неистомисленици
простосмртен
повеќе
простосмртни
Вид збор: Придавка
Што има особини на обичен човек.
Примери:
простосмртни слабости
проустат
Вид збор: Глагол, свршен
Прозбори, каже нешто.
Примери:
Потстана и проусти плашливо, но доста гласно.
(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
прочитување
Примери:
Овие места во учебникот се само за прочит.